بهترین مرجع مسجد قبا مشهد

مسجد فهرج با 1400 سال عمر از اثر ها عصر مسجد قبا مشهد ساسانیان و در روستایی به همین اسم در جنوب شرقی شهر یزد و در مسیر بافق جای دارد. این سازه در نصیب سابق روستا و در سمت جنوب شرقی فضای مربع صورت کوچکی که به “حسینیه” دارای اسم و رسم است، قرار گرفته میباشد.

به لحاظ میرسد بنای اساسی مسجد فهرج مانده از اثرها زمان ساسانیان میباشد که در طول خلافت قدمت ،نصفه نخستین قرن هجری به مسجد تبدیل شد‌ه‌است و به روایتی از کهن ترین مساجد کشور‌ایران به‌حساب می‌آید. گفته می‌شود که ایجاد کرد مسجد جامع فهرج با اعتنا به غرض مهم سپاه اعراب در فتح سریع سرزمینهای نو، فقطً برای آدرس مسجد قبا مشهد برگزاری نماز و ذکر نمادین حضور اسلام در‌این بخش ها بود.

ماجرا دیگری درباره پیشینه این مسجد تاریخی وجود داراست که با اعتنا به وجود بعضی از مختصات معماری ساسانی در مسجد جامع فهرج که در قرن ها اول اسلامی در کشور‌ایران متداول بود نمی تواند به تنهایی دلیلی برای تشکیل شماره تلفن مسجد قبا مشهد داد آن در قرن اولیه یا این که دوم هجری باشد.

البته وجود تزئینات و جزئیات اصیل معماری به ویژه مقایسه تطبیقی آنان با بقیه مساجد نخستین درجهان اسلام این عقیده را بیشتر تقویت می نماید که مسجد جامع فهرج در قرن ۳ هجری شماره تلفن مسجد قبا مشهد قمری و به احتمال زیاد در نصفه دوم این قرن در فهرج تاسیس شده است.

ورودی مسجد حکیم
صورت کلی این سردر از وسعت مستطیل گرفته مسجد قبا مشهد گردیده‌است. آرم این مستطیل با دقت به اینکه 4 ضلع داراست و 4 عدد جامعی میباشد، در وسعت مستطیل تورفتگی و خارج آمدگی متعددی وجود داراست که برای علامت دادن شم عظمت و بزرگی ورودی میباشد. ورودی مسجد حکیم از چندین صورت درست شده میباشد که‌این خویش نمادی از صلابت میباشد. قوس بالای در ورودی القاکننده ی ادب میباشد و نمادی از فرهنگ وتمدن و هنر اسلامی مسجدها میباشد و سازه را در قبال نیروهای وارده مقاوم می نماید.

مبنا ذهنی افقی رسم قوس در اینجا تحت آدرس مسجد قبا مشهد عنوان یک خط اساسی کشیده گردیده است که تیزه را از پاکار جـدا نموده است. در نصیب بالای آن چهار باهو (شش ضلعی) جای دارد که نعمت رسانی، بی نقص بودن فقید طبیعت منجی موعود معاش جاودانی و طلسم فسخ کننده ی دیده جراحت و آدم بی نقص را می رساند. شکنج های 11 مالامال ایجاده گردیده در قوس بالای ورودی نمادی از فشار و سعی در جهت آشتی دادن وجوه متباین کارها میباشد. این 11 لبریز که جزئی از انواع کروی می‌باشند، در واقع به نحوی منظم قرار گرفته اند که احساس تکان را می‌دهند.

گنبد مسجد حکیم
صورت مهم داخلی گنبد مسجد حکیم از دایره گرفته شد‌ه‌است و در‌این دایره که از تقســم بـنـدی هـای متعـددی ساخته شده، مـی تـوان مرکزگرایی را احساس کرد. با وصل کردن شالوده های دو تقسیم، مثلث رزرو مسجد قبا مشهد تولید میگردد که ایستایی و توازن را به اکران می‌گذارد.

در دایره اساسی، دایره های دیگری محاط گردیده است که بیان‌کننده احساس تواضع و خضوع میباشد. هیبت بیرونی گنبد کروی میباشد که در اکثر فضاهای مذهبی توشه معناییش جزئی لاینفک از معماری اسلامی شد‌ه‌است.

این گنبد مازه دار میباشد و به طور یک قالب قرار گرفته میباشد. نگاره های به عمل رفته در مسجد حکیم، ستاره هشت لبریز و چلیپا می باشند که‌این توشه خیر به طور مجرد بلکه با هم‌نشینی در کنار هم و در معقلی تحت گنبد به شغل رفت اند. این مشایعت می‌تواند فردوس، نظم، تعادل و هماهنگی، وحدت ادب و نقطه مقابل تاریکی را به بیننده شماره تلفن مسجد قبا مشهد القا نماید

میدان خان در اوایل قرن ۱۲ به امر حکم مسجد قبا مشهد دهنده شهر، محمد تقی خان در عصر قاجار، در اواسط اساس شرقی غربی واقع در میان توکل امیر چخماق و پاد شاه طهماسب ساخته شد.

دست اندرکاران و موادسازنده نام و نشان قسمت در پیاده سازی میدان خان
اجزا و موادسازنده معماری
در ارکان معماری مو جود در میدان خان، وحدت شکلی و پیوستگی وجود دارااست و مصالح به شغل رفته در آن، بوم آورد و هماهنگ با اقلیم شهر یزد میباشد که به کارگیری از این نوع مصالح اثر بسزایی در تولید تصویر خیالی به و یادماندنی از فضاهای شهری یزد اینجانب گزاره میدان خان در ذهن بازدیدکنندگان از این فضاها داشته میباشد.
یکی‌از مهم‌ترین اجزا معماری آدرس مسجد قبا مشهد جان دار در میدان خان، جداره های آن میباشد. جداره های جان دار در میدان از اصالت و قیمت تاریخی برخوردارند. جداره های تشکیل دهنده ی میدان خان یکی کارداران ساخت‌و‌ساز کنندهی تصورات خیالی می باشند. این جداره ها که از تکرار قوس های بی آلایش به وجود آمده اند، ریتمی را در فضای میدان ساخت‌و‌ساز کرده اند. لذا این تشخص جداره ها میان بافتهای همجوار به نوعی تداعی نام‌و‌نشان در میدان خان را دارااست.

دسترسی ها و ورودی ها
این میدان دارنده شش دسترسی از راسته بازارهای متفاوت میباشد، گرچه دسترسی مهم آن از بازار قیصریه و مقابل ورودی مکتب ی خان بوده رزرو مسجد قبا مشهد میباشد.

تعدد دسترسی ها به میدان، باعث زنده نگهداشتن و محافظت عملکرد آن گردیده است. ورودی های میدان خان، قابلیت به کار گیری به طور همزمان از میدان را برای پیاده ها و سواره ها مهیا می نماید. برخی از بخش های میدان، صرفا به اشخاص پیاده تخصیص دارااست. از آن‌جا که ساخت و ساز امکان پیاده روی در فضاهای شهری میتواند به تقویت نام‌و‌نشان جمعی در‌این فضاها بپردازد، لذا می اقتدار بیان کرد میدان خان از این جهت نیز بستر ساز نام‌ و‌ شماره تلفن مسجد قبا مشهد نشان جمعی میباشد.

کاروانسرای حاج صفرخان در مرکـز مسجد قبا مشهد شـهر همـدان و در بافت تاریخی، سنتی، فرهنگی شهر واقـع شـده اسـت.

این بنا یک کدام از کاروانسراهای ایران به مسـاحت ۴۰۰۰ متـر مربع، دارای ۱۶۵ بـاب حجـره هست. کاروانسـرای حاج صفرخان همدان بـه شـماره ی ۲۰۸۸، مورخه ی ۱۳۷۷/۵/۱۱ بـه ثبـت آثـار تاریخـی رسیده اسـت. ایـن بـنـا از دو سـمت محـدود بـه راسـته های ارتباطی آدرس مسجد قبا مشهد و از دوسـوی دیگر، محـدود بـه بناهـای مجـاور میباشـد و در کنار مجموعـه ای از کاروانسراهای دیگـر قـرار گرفتـه اسـت.

بـا توجـه بـه فـرم کـلـی کاروانسرای حاج صفرخان و شـواهد موجـود بـنـا، ایـن کاروانسرا در اواخـر عصر قاجار ساخته شـده اسـت، ولـی سـال دقیقـی رزرو مسجد قبا مشهد بـرای آن نمی تـوان معلوم نمـود؛ زیـرا فـاقـد هرگونـه کتیبـه و مـدارک مکتـوب اسـت. بـا اسـتناد بـه نقل قـول سـاكنين فعلـی و تجـار مـحـل، «حـاج صـفـر خـان» نـام بـانـی ایـن بنـا می باشـد. سـند مالکیـت کاروانسـرای حاج صفرخان هـم مانـد کاروانسراهای گلشـن و میرزاکاظـم بـه صـورت شماره تلفن مسجد قبا مشهد خرده صاحب و مالک اسـت.

معماری این بنای تاریخی مشهد مسجد قبا مشهد مانند بقیه بناهای معماری اهل ایران یک معماری درونگراست.

یک تراس گرانقدر در قسمت بیرونی کاروانسرا پیاده سازی شد‌ه‌است که پیرامون آن حجره ها و غرفه های تجاری جای شغل کسبه بازار میباشد.

ایوان کوچکتر در ضلع شرقی سرای تاریخی عزیزالله اف تاسیس شده است که در واقعیت نصیب سری کاروانسرا را تعریف‌و‌تمجید نموده است یا این که به نوعی اندرونی سازه را صورت می‌دهد و با در کوچکی به گذرگاه همسایه روش پیدا می نماید.

در معماری آدرس مسجد قبا مشهد کاروانسرای عزیزالله اف در گذر مجال تغییرات چندانی صورت نداده میباشد به جز تعدادی الحاق مازاد در نصیب داخلی سازه که‌این الحاقات تغییرات کلی در معماری اساسی کاروانسرا ساخت و ساز نکرده میباشد.

این بنای تاریخی در سه طبقه ایجاد شده است که به انگیزه زیر بودن سطح سرای عزیزالله اف از سطح کوچه، نمای بیرونی این ساختمان دو طبقه به لحاظ میرسد و طبقات اولیه و دوم نسبت رزرو مسجد قبا مشهد به طبقه همکف پاره ای عقب نشینی دارا‌هستند.

از سایر خصوصیت های این بنای تاریخی بالکن های تشکیل شده در چهار وجه این کاروانسراست که کلیه این بالکن ها مشرف به تراس مرکزی یا این که به عبارتی قسمت بیرونی کاروانسرای عزیزالله اف میباشد که همگی این بالکن ها در چهارگوشه ساختمان بوسیله راه شماره تلفن مسجد قبا مشهد و روش پله به یکدیگر خط مش دارا‌هستند

مدل رازی در معماری چهار‌مین روش مسجد قبا مشهد میباشد. که همگی خصوصیت های عالی مدل های پیشین از معماری را به شایسته ترین شکل دارا میباشد. نحوه رازی در معماری اهل ایران تأثیر پذیری از مدل پارسی و شکوه مدل پارتی و توجه مدل خراسانی را داراست.

شروع مدل رازی معماری اهل ایران هر یک سری مرتبط با شمال کشور ایران میباشد ، البته در ری ترویج می‌یابد و شایسته ترین اثر ها در آنجا ساخته می‌گردد. شهر ری با « سر » محل پرورش و ترقی طرز رازی میباشد. در‌این زمان، بنابر نوشته مورخان و سیاحان، ری شهر بسیار آبادی آدرس مسجد قبا مشهد بوده و آنطور که می‌گویند، این شهر دارنده شش هزار مکتب و چهارصد خزینه و هفتصد مناره بوده میباشد.

این ارقام ، دلالت بر بزرگی و عظمت این شهر دارااست و به این دلیل‌که ری پیشین و پس از سلاجقه آیتم تاخت و تاز و تخریب و غارت قرار گرفته به ویژه مجال مغول و تیمور ، لذا اکثری از اثر ها ارزنده طرز خراسانی و رازی به دست مهاجمان غارتگر تخریب و ویران گردیده است. مدل رازی رزرو مسجد قبا مشهد در معماری از فرصت آل زیار، استارت و در حین های آل بویه ، سلجوقیان و اتابکان و خوارزمشاهیان تا فرصت حمله مغول ادامه داشته میباشد. همان طور که پیش از این اشاره شد، زیرا هر طرز تازه متأثر از راه‌های قبل میباشد. لذا نخست، مدل رازی در معماری برخی از بناها مانند گور امیر اسماعیل سامانی و مزار و مناره ارسلان جاذب در ۳۷ کیلومتری مشهد ( گنبد منزل ای دواشکوبه ( دو طبقه ) دارااست ) وجه مشترکی میان مدل خراسانی و رازی دارا‌هستند.

نقط ی اوج شکوفائی و ترقی مدل رازی در معماری سنتی کشور ایران در عهدوپیمان سلجوقیان میباشد. معماری سلجوقی نیرومند و اکانت گردیده و دارنده ساختاری شماره تلفن مسجد قبا مشهد غامض بود و این تمامی اتفاقی خلا مگر تجلی یک دگرگونی شگرف که در اواخر قرن چهارم با سامانیان استارت شد.

بنای مکتب 4 ایوانی و در 2 طبقه مسجد قبا مشهد تشکیل‌شده و پلان مهم این شرکت به صورت مستطیل تاسیس شده است که به دور تا به دور ساختمان مهم چهار ستون حجره در هر طرف تراس جای‌دارد و نیز رویکرد پله هایی در هر طرف تراس سازه گردیده است ، 2 رویه پله دیگر در دو انتهای ضلع غربی سازه پیاده سازی گردیده است که به طور کلی چهار پلکان در این شرکت جای‌دارد. 104 حجره در نزدیکی ساختمان اساسی برای سکونت طلاب در لحاظ گرفته گردیده‌است که رو به روی هر حجره غرفه ای مشرف به صحن کبیر مکتب وجود دارااست.

• مصالح مستعمل در آدرس مسجد قبا مشهد ایجاد کرد این مکتب کاملا از خشت میباشد.
• در تزیینات این مکتب دیرین از کاشی کاری ، مقرنس کاری های خوشگل که در سردر ورودی تراس ها ، حجره ها و رواق ها مشاهده میشود به نیکی سود کرده اند.
• نمای حیاط غربی طبقه نخستین کاشی هفت رنگ و طبقه دوم کاشی معقلی عمل گردیده‌است و در پیشانی طاق حجره ها در هر 2 طبقه کاشی هفت رنگ قرار گرفته میباشد. در طاق نمای هر طبقه نیز مقرنس گچی معمولی به زیبایی به دیده میاید که‌این رزرو مسجد قبا مشهد قضیه درتراس شرقی نیز قرینه حیاط غربی به چشم می‌خورد.
• در جناح ورودی کتیبه ای جای‌دارد که به امر پاد شاه سلیمان صفوی اسم بانی این مکتب یعنی عباسقلی خان شاملو حک گردیده شماره تلفن مسجد قبا مشهد است.

ساختمان مکتب سلیمانیه مسجد قبا مشهد مشهد بوسیله سلیمان خان قاجار قوانلو در میان سالهای ۱۲۰۰ تا ۱۲۱۱ هجری قمری تأسیس شد و تا سال ۱۲۲۰ تولیت ، اداره ی کارها اجرایی و پی موفقیت فضای مسجد در چنگ او بود، سازه بر لوح سنگی مانده در مکتب قدیم ، در زمان روزگار قاجار ، این مکتب در کمال رونق و شکوفایی و دارنده استادان و طلاب فاضلی بوده میباشد. با درگذشت سلیمان خان قاجار در سال ۱۲۲۰ ، فرزندش محمدقاسـم خـان تولیت مکتب را عهده دار شد و با همت و اهتمام مخصـوص درزمینه رونق مکتب کوشش کرد.

با دقت به نوشته لوح آدرس مسجد قبا مشهد سنگی بعداز فوت محمدقاسم خان، از رونق و آبادانی مکتب سلیمانیه مشهد به شدت کاسته شـد. وضعیتی که تا سال ۱۲۵۷ هجری قمری ، به طور همزمان با بازدید نصرالله خان فرزند محمد قاسم خان قاجار ادامه داشت. او که برای زیارت مرقد مطهر هشتم به مشهد آمده بود، با دیدن حال و روز مکتب به تعمیر و آبادانی مکتب عملکرد گمارد و با تخصیص موقوفات فراوانی به مکتب ، اداره آن را به عهده گرفت.

بعداز نصرالله خان، تولیت مکتب سلیمانیه مشهد برعهده امیر مصطفی خان مشیرالسلطنه قرار گرفت و بعد از آن فرزندش مهندس علیرضا سلیمانی متولی رزرو مسجد قبا مشهد مکتب شد. در عصر تصدی مهندس علیرضا سلیمانی، مرحـوم حـاج میرزا احمد کفایی فرزند آخوند خراسانی به کارها مکتب تسلط داشت و سال ها درین مکتب به عمل علمی و مذهبی پرداخت.

میرزا احمـد کـفـایی با به کارگیری از فضای مکتب سلیمانیه مشهد در اساس گذاری هیئت های مذهبی خراسان نقش به سزایی داشت و بعد از سال ها اختناق در حکومت پهلوی ، اولی مجلس عمـومـی عـزاداری و سینه زنی حضرت سیدالشهدا ( علیه السلام ) در خراسان در‌این مکتب تشکیل شد .بعداز انقلاب نیز ، این موقوفات پایین حیث سازمان اوقاف و کارها خیریه خراسان رضوی بوسیله راءس رئیس شماره تلفن مسجد قبا مشهد حوزه علمیه خراسان اداره میشود.

ورودی
مکتب غیائیه خرگرد دارنده یک ورودی مسجد قبا مشهد مهم با سردری رفیع در اواسط ضلع شمال شرقی میباشد که در قاعده و طول از سطح نما خارج زده و با تزئینات کاشی آبی رنگ و سپید یادآور ذوق تیموری در نماهای پرشکوه میباشد.

سردر ورودی باطن یک هشتی مربع میشود که یک طبقه طول دارااست با طاق کلمبوس کاربندی که مستقیماً به حیاط و دهانه های دو طرف دیگر به هشتی تالارهای گنبددار پشت نمای مکتب غیاثیه خرگرد منتهی می‌شوند.

صحن
جناح اساسی نمای داخلی مکتب آدرس مسجد قبا مشهد غیائیه خرگرد رو به سمت شمال شرق میباشد که جز در شالوده ورودی که به صحن میرسد، باهم ارتباطی ندارند. ضرباهنگ نسبتاً یکنواخت نتایج از حجره ها و ایوانچه های ( پیش فضای حجرات ) شبیه را، تراس گرانقدر و مرتفعی در وسط هر نما می‌شکند. این چهار حیاط، که از کناره نما خارج زده و دو شالوده تقارن طرح را تمجید می نمایند، بر استحکام هندسه طرح صحن میافزاید.

حجرات
مکتب غیائیه خرگرد مثال ای میباشد رزرو مسجد قبا مشهد از این که به چه شکل عملکردهای متفاوت (حجره ها ، معلم ها ، نمازخانه ها) می توانستند به راحتی با یکدیگر تلفیق شوند
شانزده حجره به طور جفت در دو طرف هر تراس، به ایوانچه های کوچکی مجهز گردیده و هر حجره در طبقه نخستین تخصیص به سه عدد پنج فراگیر داشته میباشد
دسترسی به حجره های طبقه بالا (که مساحت کمتری دارا‌هستند) از روش پلکان چهارگوشه سازه و ایوانچه های مرتبط به هم تأمین میگردد.
در کنج ها نیز به نسبت حجرات تبارک تری قرار گرفته که با دقت به صورت، طاق و قانونی بندیشان محل درس و گفت و گو بوده میباشد
نمای فرنگی حجرات مکتب شماره تلفن مسجد قبا مشهد غیائیه خرگرد دارنده جرزهایی میباشد که سوای این که بوسیله خطوط افقی دیگری جدا شوند، ادامه یافته اند.

صحن این مکتب، مربع مستطيل شكل میباشد.
دو فضای پشتی تراس های مسجد قبا مشهد شرقی و غربی مسجد مکتب مروی ، به استاد تخصیص داشته میباشد.
در گوشــۀ شمال غربی این سازه قسمتی برای ســکونت خادم مدرســه تبدیل شــده بود که ابعاد به محلی برای خزینه طلاب بدل گشت.
رویه ارتباطی استاد ها در‌این مسجد مکتب از روش ایوانچه های مقابل آن اســت.
کارکرد فضاهای مسجد و مکتب در عین قرار دریافت کردن در پلانی واحد از یکدیگر جداازهم میباشند.
اجزای فرعی دیگری هم در‌این پلان دیده می شود که تراس ها و کتابخانه مکتب از آن پاراگراف اند.
جلو حیاط جنوبی با در و پنجره های چوبی مسدود گردیده و فضای آن تحت عنوان مسجد کوچکی نیز گزینه به کار گیری قرار میگیرد.
در کناره شمال غربی آدرس مسجد قبا مشهد مسجد مکتب مروی کتابخانه‌ای هم زمان با بنای مکتب تاسیس شده است.
آن چه این جا تحت عنوان حیاط جنوبی پر اسم و رسم میباشد، مسجد تابستانی مروی میباشد که در وقفنامه بیان شده و شاهد مدعی وجود محراب در آن میباشد
در قبل به انگیزه خرد بودن فضای مسجد انباری جلوی مکتب تبدیل به مسجد شد‌ه‌است.
استاد اساسی در ضلع شمالی رزرو مسجد قبا مشهد سازه (مسجد زمستانی) میباشد که پوشش گنبدی داراست، که در جریان تجدید بنا بخشی از فضاهای کناری به آن الحاق شد‌ه‌است.
در نصیب جنوبی صحن مکتب مروی تراس و شبستان، مسجد وسیعی میباشد.
آب انبار بزرگی برای استعمال همگانی درجلو خان، ذیل آن سازه شماره تلفن مسجد قبا مشهد گردیده‌است.