بهترین مرجع مسجد قبا مشهد

طبق بعضا احادیث، ده هزار نفر از اهل مکه و مدینه شاهد ولایت علی علیه السلام در غدیر خم بودند.
ابن شهرآشوب در کتاب مناقب خبر غیرمتعارفی را به طور مرسل از امام علیه السلام اینگونه نقل نموده است: مسجد قبا مشهد «پیامبراکرم در روز غدیر فی مابین هزار و سیصد مرد برخاست.»[1] در حالی که از احتجاج از قسم امام باقر علیه السلام نقل کردیم: «تعداد عده ای که از مدینه و دور و بر آن و بادیه نشینان به یار و همدم رسول، حج را به مکان آوردند به هفتاد هزار نفر یا این که بیش خیس بالغ می‌شد، به تعداد اصحاب موسی که هفتاد هزار نفر بودند و از آن‌ها برای جانشینی هارون بیعت گرفت، آدرس مسجد قبا مشهد البته عهدوپیمان را شکستند و از گوساله سامری تبعیت کردند.[2]

اما این خبر تعداد اشخاص مدینه رزرو مسجد قبا مشهد و محیط آن و بادیه را با هم نقل کرد و معلوم ننموده میباشد شماره تلفن مسجد قبا مشهد که تعداد هر یک چقدر بوده میباشد، ولی در دو خبری که از امام راست گو علیه السلام وارداتی میباشد، به تعداد هرکدام اشاره گردیده‌است: در یکی‌از آنها آمده میباشد: «پیامبر خداوند صلی الله علیه و آله از مدینه برای حج بیرون شد در حالی که پنج هزار نفر از اهل مدینه در هم نشینی او بودند و از مکه برگشت در حالی که پنج هزار نفر از اهل مکه او را هم‌نشینی می کردند؛ براین اساس ده هزار نفر از اهل مکه و مدینه شاهد ولایت علی علیه السلام بودند.»[3] و در دومین آمده میباشد: «هنگام رجوع و برگشت پیامبر معبود از حجة الوداع پنج هزارنفر از همسایه مدینه همدم وی بودند و ده هزار مرد از اهل یمن از مکه بیرون گردیده بودند و اورا هم‌نشینی می کردند.»[4]

مقاله درین خبر بدین شکل آمده میباشد و در هیچ خبر دیگری این عدد یا این که چیزی در حدود آن بیان نشده میباشد که یار و همدم علی علیه السلام یا این که فارغ از وی برای حج آمده باشند. از سوی دیگر، یمن در جنوب مکه و در سمت راست آن جای‌دارد، در حالی که مدینه در شمال مکه جای‌دارد، براین اساس ملازمت آن‌ها با پیامبر معبود تا جحفه و غدیر خم بسیار بعید به لحاظ میرسد، با اعتنا بدین که پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمان به هم‌نشینی هم نداده بودند.[5]

پی نوشت ها:

[1] مناقب آل ابى طالب، ج 3، ص 35. احتمال قوى این میباشد که‌این خبر را از تعبیروتفسیر فرات کوفى از قسم ابوذر غفارى نقل کرد‌ه باشد، ص 516[2] الاحتجاج، ج 1، ص69
[3] تعبیروتفسیر عیاشى، ج 1، ص 332
[4] جامع الاخبار، ص10) 13وازاودربحارالانوار،ج27،ص 165
[5] محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 27، ص 150 از کتاب مناقب ابن جوزى نقل نموده است: صد و بیست هزار نفر از صحابه و اعراب و افرادى که در حوالی مکه و مدینه بومی بودند، یار و همدم آن حضرت بودند، بدین ترتیب احتمال دارااست که آنچه در احادیث ائمه علیهم السلام آمده میباشد مبنى بر این که ده الى بیست هزار نفر از اهل مدینه و مکه در غدیر حاضر بوده اند، اشارهبر صحابه آن حضرت داشته باشد.

امام حسین علیه السلام: امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: مسجد قبا مشهد «عموم را دو چیزْ هلاک کرد: بیمِ فقر و پیجویی فخر».[21]

2- امام علی علیه السلام از امام حسین علیه السلام، در باره فقر پرسید؛ پهنا کرد: طمع کردن آدرس مسجد قبا مشهد [به فرآورده عموم] و شدّت ناامیدی [از بخشش آفریدگار] میباشد.[22]

دوری از بخل و حرص
1- امام حسین علیه السلام:

الشُحُّ فَقرٌ.

بُخل، ناداری میباشد[23].[24]

2- امام حسین علیه السلام: پیرمردی از امیرمؤمنان رزرو مسجد قبا مشهد علیه السلام پرسید: حسود و بخیل ترین و حریص ترینِ عموم چه کسی است؟

فرمود: «آن که کالا را از راه و روش ناروایش به چنگ آورد و در رویه ناروایش خرج نماید».[25]

3- شعری شماره تلفن مسجد قبا مشهد از امام حسین علیه السلام:

أتَبخَلُ تائِها شَرِها بِجنسٍ

یکونُ عَلَیک بَعدَ غَدٍ وَبالا

فَما کانَ الَّذی عُقباهُ شَرٌّ

وما کانَ الخَسیسُ لَدَیک مالا

آیا به مالی که در قیامت، وبال گردنت خواهد بود

از رمزِ حرص و نابخردی، بخل می ورزی؟!

آن مالی که عاقبتش شر

و خودش ناچیز میباشد، در واقع، فرآورده وجود ندارد.[26]

4- شعر دیگری از امام حسین علیه السلام:

وإن تَکنِ الأَرزاقُ قِسما مُقَدَّرا

فَقِلَّةُ حِرصِ المَرءِ فِی السَّعی أجمَلُ

وإن تَکنِ الأَموالُ لِلتَّرک جَمعُها

فَما بال و پرُ مَتروک بِهِ المَرءُ یبخَلُ

و در صورتی روزی ها، تقدیر گردیده اند،

پاره ای حرصِ آدمی برای روزی، زیباتر میباشد.

و در حالتی‌که جمع میزان دارایی ها، برای آزادکردن میباشد،

چرا در منش نه، بِدان بخل ورزیده میگردد؟[27]

مسجد روحانی لطف الله که در میدان نقش فقید اصفهان جای دارد، در ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته می باشد و با معماری، کاشی‌کاری و تزیینات فوق‌العاده، زیباترین و بهترین جلوه‌های هنر فرصت صفوی را به نمایش می گذارد. این بنای باشکوه که از جاهای جالب اصفهان به حساب می آید، قرن‌ها می‌باشد که روبه‌روی عمارت خوب قاپو و ضلع شرقی میدان نقش جهان خود نمایی می‌کند و نگاه هر گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند.

استاد محمدرضا اصفهانی یکی مشهورترین معماران عصر صفوی بود که توانست سبک معماری اصفهانی را به زیبایی هرچه آحاد‌تر در‌این محل جاری ساختن کند. طبق اعلام خبرگزاری اسپوتنیک، این اثر هنری به‌عنوان یکی از هفت شگفتی‌ها ناشناخته و برترین سازه‌های جذاب عالم به شمار

مسجد روحانی‌ لطف‌ الله تفاوت‌های زیادی با سایر مساجد ایرانی دارد؛ به‌طوری که نه‌فقط مناره ندارد؛ بلکه در آن از ایوان چهار ایوانی هم خبری نیست که همین مورد بر مخصوص‌بودن مسجد شیخ لطف الله صحه میگذارد. نقشه این مسجد بسیار ماهرانه و حرفه‌ای و اندازه‌ها در تناسب کامل می‌باشند و هیچ نقطه ضعفی در آن دیده نمی‌شود.

یکی شاخصه‌هایی که در اکثر مساجد اصفهان وجود داراست، انعکاس هفت باره صدا است؛ موضوعی که در مسجد روحانی‌ لطف‌ الله نیز درستی می‌کند و جذابیتی دوچندان به ویژگی‌های بی‌بدیل آن میبخشد. کتیبه‌ها و خطوط داخل مسجد اثری هنرمندانه از دو خطاط بعد از ظهر شاه عباس یعنی علیرضا عباسی و خوشنویس گمنام، باقر بنا هستند که زیبایی مضاعفی بدین مسجد داده‌اند.

جالب است بدانید که در طراحی باغچه‌ها و گل‌کاری‌های میدان آزادی تهران از مسجد شیخ لطف الله الهام دریافت شد‌ه‌میباشد؛ ولی با این تفاوت که معمار آن، حسین ودیعه، به‌جای طرح دایره‌ای در گنبد مسجد، از چهره بیضی برای میدان آزادی به کارگیری کرده است.

مسجد روضه خوان لطف الله کجاست؟

مسجد روحانی لطف ‌الله در شهر اصفهان و میدان دارای شهرت نقش عالم (میدان امام) قراردارد و به‌حدی معروف می‌باشد که به‌راحتی می توانید آن را پیدا فرمائید.

ساعتها بازدید از مسجد شیخ لطف الله: همگی روزه به‌جز هنگام نماز ظهر، در نیم سال اول از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ و ۱۴ تا ۱۷ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۱:۳۰ و ۱۳ تا ۱۶:۳۰
آدرس مسجد روضه خوان لطف الله: استان اصفهان، شهر اصفهان، ضلع شرقی میدان نقش فقید، روبه‌روی کاخ عالی قاپو (نمایش روی نقشه)
تاریخچه مسجد شیخ لطف الله
اصفهان در سال ۹۸۲ هجری شمسی پایتخت صفویان بود و در اوج پیشرفت ساخت‌وسازهایی همچون خیابان چهارباغ، میدان نقش فقیه، مسجد امام و... به راز میبرد. در همین فرصت بود که فرمانروا عباس دستور ایجاد کرد مسجد شیخ لطف الله را داد و بنابراین روی خرابه مسجدی که درین محل قرار داشت، بنیان مسجد جدیدی نهاده شد. محمدرضا اصفهانی مسئولیت ساخت این مسجد را به عهده گرفت که توانست در طی‌زمان ۱۸ سال ساختمانی حیرت‌انگیز بسازد. مسجد شیخ لطف الله صرفا مختص فرمانروا عباس و خانواده سلطنتی بود و مردم بی آلایش اجازه ورود به آن را نداشتند. این طور به نظر میرسد که شاه عباس از مجال بهره برداری مسجد در سال ۹۹۸ شمسی تا نقطه نهایی عمر خود هر روز در این مسجد به عبادت می‌پرداخت.

اطلاعات دقیقی از سرانجام مسجد روحانی لطف الله در گذر مجال وجود ندارد؛ هرچند طبق منابع تاریخی این مسجد در بعدازظهر صفوی اسامی دیگری نظیر ملا فتح الله و صدر نیز پیدا کرد که در‌پی همان شیخ لطف الله خوانده شد. مبتنی بر نوشته‌های آرتور پوپ، ایران‌شناس آمریکایی، وی از رضا فرمانروا خواست تا امر مرمت مسجد را بدهد و او موافقت کرد و در‌پی طرح‌های مهم و کاشی‌های سردر و گنبد بازسازی شدند. کتیبه‌ نمای‌ خارجی‌ گنبد از مرمت بنا در سال‌ ۱۳۱۵ به دست اداره‌ باستان‌شناسی‌ حکایت دارد.

روضه خوان لطف الله کیست؟
روضه خوان لطف الله از گران قدر‌ترین علمای شیعه بود که در منطقه جبل استدلال در لبنان امروزی سکونت داشت. او با دعوت فرمان روا عباس اولیه همدم با برخی از بزرگان شیعه، برای سکونت به کشور‌ایران آمد.

روحانی لطف الله در بالا به مشهد رفت و در محضر بزرگانی همچون ملاعبدالله شوشتری به تحصیل پرداخت و سرنوشت برای خدمت‌گذاری در آستان قدس رضوی انتخاب شد. او در پی به قزوین رفت تا در آنجا به فعالیت تدریس بپردازد. پاد شاه عباس به‌خاطر ارادتی که به وی داشت، برای تجلیل و گرامی‌داشت او، دستور ساخت مسجد ذکر شده را بخشید تا مکانی برای آموزش، تدریس و برگزاری نماز باشد. شیخ لطف الله اقامه نماز جمعه در مسجد روضه خوان لطف الله را بر عهده داشت تا اینکه در سال ۱۰۳۵ هجری قمری بیمار شد و در اصفهان دار فانی را وداع گفت.

معماری مسجد شیخ لطف الله

معماری مسجد روحانی لطف الله که به روش اصفهانی می‌باشد، گوشه‌ای از نبوغ معماران اصفهانی را به نمایش می‌گذارد؛ به‌خصوص گنبد آن که یکی از زیباترین گنبدهای عالم به حساب می‌آید.

معماری مسجد روحانی لطف الله به شیوه اصفهانی هست
یکی از نکته‌های جالب درباره مسجد، عدم وجود شبستان ورودی در آن می باشد؛ در واقع در همه مساجد هنگام ورود بایستی از تعدادی پله عبور فرمایید و آن گاه وارد یک صحن ورودی شوید که شما‌را به فضای گنبد میرساند؛ اتفاقی که در مسجد شیخ لطف الله افتاده، نبود همین صحن یا شبستان ورودی هست که با هدف رعایت اصل تقارن در میدان نقش دانا بوده است. از‌آنجا‌که این مسجد روبه‌روی عالی قاپو جای دارد، قابلیت جاگذاری یک حیاط یا صحن رو به قبله برای آن وجود نداشت.

در طراحی مسجد از نسبت طلایی در برقراری تناسب اجزای بنا استفاده شده و موقعیت شبستان مهم آن در باب با ورودی بنا، با نحوه‌های هندسی تعیین شده هست.

ورودی مسجد

فضای جلوی ورودی از ضلع شرقی میدان نقش جهان آغاز میشود که محل قرارگیری آن منجر به تقسیم این ضلع میدان با تناسب طلایی شده است. نصیب شمالی و جنوبی این محیط و همچنین دیوار رو به میدان غربی مسجد با کاشی هفت رنگ پوشیده شده‌اند.

جلوخان مسجد در زمان نوشتن کتاب «اثرها کشور‌ایران» از آندره گدار به رنگ سفید بوده؛ زیرا ۱۰ سال قبل از نوشتن این کتاب، کاشی‌های جلوخان به‌خیال خرابی به زیرزمین منتقل شده بودند و نمای کنونی نتیجه ها زحمت نوسازی‌کاران هست. کتاب «نصف فقید فی تمجید اصفهان» نیز تاکید می‌کند که مسجد فعلی به‌جز کتیبه سردر که قابل نوسازی نبوده و تعویض شده، تاکنون هیچ عیب و نقصی نداشته می‌باشد.

کتیبه بالای سردر مزین به کاشی معرق هست که به‌شکل نواری ممتد هر سه دیوار آن را فراگرفته می‌باشد. این کتیبه تبارک به قلم علیرضا عباسی با خط ثلث سفید هست و سال ۱۰۱۲ هجری قمری را آرم می دهد. بخش‌های بالایی سردر هم با مقرنس‌ها و کاشی‌های هفت رنگ و نقوش گل و گلدان تزیین شده‌اند. بالای این کتیبه و در قوس طاق شاهد مقرنس‌کاری شمسه با قضیه آبی‌رنگ خواهید بود؛ خلال این، چشمتان به کاشی‌های فیروزه‌ای مارپیچی جلب میشود که گوشه قوس اصلی سردر را تسلط کرده‌ می‌باشد.

بعداز عبور از آن با گذر از چهار پله به محوطه سردر می سید. ذیل دیوارهای این محل مزین به سنگ مرمر رنگ زرد می باشد؛ مضاف بر اینکه سکوهایی از همین سنگ نیز در کناره‌ها قرار گرفته‌اند.

برای در دو لنگه مسجد از چوب چنار یک‌پارچه استفاده شده که بعد از ۴۰۰ سال هنوز هم پابرجا می‌باشد. حوضی هشت ضلعی در جلوی مسجد وجود داشت که در فاصله سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۱۸ شمسی برداشته شد.

راهروی ورودی

راهروی ۲۸ متری ورودی مسجد استارت به چپ و بعد از آن به‌سمت راست می‌چرخد و در نهایت به محوطه اصلی پایین گنبد منتهی میشود. مسجد قبا مشهد این چرخش راهرو منجر نوعی طواف بدور صحن اصلی میگردد. در واقع این راهرو با ایجاد کرد شم آرامشی معنوی و جداکردن دنیای پرهمهمه فضای شهری فارغ درون مسجد، شما را برای رازونیاز با پروردگار فراهم می‌کند. قبل از اینکه به دومی پیچ برسید، دری را در سمت چپ خود خواهید دید که به شبستان زمستانی رویه دارد. این شبستان سقف کوتاه و طراحی معمولی‌ای داراست و در فصول سرد برای نماز تلاوت به کار گیری می‌شد. ۱۴ متر از راهرو را که پشت سر بگذارید، باید به‌سمت راست بپیچید؛ جایی که راهرو زاویه‌ای ۹۰ مرتبه پیدا می‌کند.

این راهرو نور نسبتا پاره ای دارد و با پرتوهای نوری روشن شده است که از پنجره‌ مشبک سمت راست آن می تابد.آدرس مسجد قبا مشهد به همین دلیل در بدو ورود نسبتاً چیز زیادی نمی‌بینید؛ زیرا از جایی پرنور وارد این دور و بر کم‌نور و روشنایی شده‌اید؛ اما پس از یک‌سری لحظه، چشمتان عادت می‌کند و می‌توانید از نقش‌ونگارهای راهرو لذت ببرید که با کاشی‌کاری‌های هفت رنگ اکثر اوقات سبز و آبی‌رنگ تزیین شد‌ه‌است. این راهرو به شما امداد می‌کند که به نوروفروغ کم عادت فرمایید و به‌یک‌باره وارد شبستان نیمه‌بدون‌نور مسجد نشوید و بتوانید زیبایی‌های آن را با همه وجود ادراک نمائید.

شبستان اصلی

شبستان اساسی مسجد شیخ لطف الله را می‌توان نقطه نقطع ی عطف شکوه و زیبایی این مسجد دانست که شما را مبهوت هنر و معنویت خود می‌کند. این شبستان به‌شکل یک مربع با اضلاع ۱۹ متر هست و پس از اینکه از زمین فاصله می‌گیرد و بالاتر می‌رود، به هشت ضلعی تبدیل می‌شود و وقتی به ساقه گنبد می‌رسد، به دایره تغییر شکل می دهد. این تبدیل پلان از مربع به دایره جزو ویژگی‌های اساسی معماری مسجد روحانی لطف الله می باشد که از بعدازظهر ساسانی به یادگار باقی مانده است. زمانی که به سقف شبستان نگاه کنید، هشت طاق جناغی در سراسر شبستان خواهید روءیت کرد که گنبدرزرو مسجد قبا مشهد را سر پا نگه داشته‌اند و دارای مقرنس‌های چشمگیری می باشند که به زیبایی هرچه تک تک‌تر با پیچ‌های فیروزه‌ای در کناره طاق‌ها تزیین شده‌اند.

در گوشه‌وکنار این شبستان تزیینات هنرمندانه‌ای از نقوش هندسی تا طرح گل و بوته، طاووس و... دیده می شود که به‌شکل کاشی هفت رنگ در بخش‌هایی پایینی و کاشی معرق در نصیب‌های بالایی خود نمایی می‌کنند. فی مابین این تزیینات، کتیبه‌هایی به خط نستعلیق و نسخ نیز وجود دارااست که این کلیه زیبایی را تکمیل کرده‌اند.

جهت بنا نسبت به قبله

طبق معماری ايرانی-اسلامی، افراد هنگام ورود به شبستان مسجد در جهت قبله قرار می‌گیرند؛ اتفاقی که در مسجد روحانی لطف الله نمی‌افتد. شماره تلفن مسجد قبا مشهد در واقع میدان نقش جهان در جهت قبله قرار ندارد و از همین رو معماران برای ساخت این مسجد از چرخشی ۴۵ جايگاه‌ای به کار گیری کردند تا مسجد را در جهت قبله تهیه کنند؛ در عین اکنون این شیوه را با چنان ظرافتی اجرا کردند که هیچ‌گونه کجی و زاویه‌ای در نمای بیرونی آن دیده نمیشود.

در ورودی مسجد در ضلع شرقی میدان نقش عالم و در محور شمالی-جنوبی جای‌دارد. معماران نمی‌توانستند مسجد را هم‌راستا با میدان نقش فقید بسازند؛ چراکه برای قبله‌یابی و ساخت محرابی که در جهت جنوب غربی و رو به قبله باشد، دردسرهای زیادی پیش رو داشتند. پس برای حل این نقص‌، راهرویی در لحاظ گرفتند که از ورودی مسجد تا فضای پایین گنبد امتداد می‌یافت؛ منتها این راهرو را با زاویه‌ای ۴۵ رتبه طراحی کردند. به این ترتیب، ظاهر مسجد در جهت شمالی-جنوبی است؛ اما اصل بنا در جهت جنوب غربی-شمال شرقی قرار گرفته است.

فراگیری عفاف از کودکی
یکی مشکلات بخش اعظمی از خانواده‌ها در تربیت فرزندان خویش آن میباشد که گمان می نمایند تربیت فرزند در اکثری از کارها فقهی و اخلاقی از روزگار نوجوانی و بلوغ آغاز میشود و پیش از این سن، طفل توان تشخیص، شعور و یادگیری ندارد. هم اکنون آن که آئین مبین اسلام دایره‌ی تأثیر پذیری و فراگیری نوباوه را حتّی تا زمانه بارداری مامان نیز حجم میبخشد. حسن خلق و بد مامان در جنین وی مفید میباشد. لقمه‌ی حلال و یا این که حرامی که بابا برای معیشت خانواده و همسر حامله خویش تنظیم می نماید، بر روی فرزندان ولو جنینی که در رحم مامان میباشد به شدّت تأثیر میگذارد. امام درستگو علیه السّلام میفرمایند: «كَسْبُ‏ الْحَرَامِ‏ يَبِينُ فِي الذُّرِّيَّةِ». درآمد حرام (اثرش) در فرزندان آشکار می‌گردد.[١]
سال‌هاست پژوهشگران جهان بدین واقعیت پی برده اند و در علم ها مختلفی زیرا روانشناسی از آن در باب مشورت و کارها تربیتی و درمانی خویش فایده می‌برند. از حیث روانشناسان منشأ بخش اعظمی از جراحت‌های روحی و کم عقل آدم‌ها، حتّی افرادی که سنوات متعددی از قدمت خویش را سپری کرده و مالک فرزندان و نوه‌های مختلفی می باشند، به زمان کودکی وی گشوده می‌شود. به عبارت دیگر تاثیر تربیت و فراگیری نوپا و اکثری از اتّفاقاتی که در کودکی برای وی چهره میدهد، تا نقطه پایان قدمت یار اوست و حاصل مثبت و منفی فراوانی را در زمان معاش برایش رغم می‌زند.
مداقه تربیت از تولّد تا ٧ سالگی که در آموزه‌های فقاهتی ما به سنّ سیادت دارای شهرت میباشد، بدین علّت میباشد که شخصیت شخص در ٥ سال ویّل معاش صورت می‌گیرد. گزل سرازیر شناس پر اسم و رسم می‌گوید: «طفل در ٥ و ٦ سالگی، ورژن‌ی کوچکی از جوانی میباشد که بعد ها شود». به نظریه‌ی آلپورت سرازیر شناس مشهور: «نزدیک به چهار ماهگی، رویش و تقویت یادگیری بچه به حدّی رسیده میباشد که قادر است عادت سازشی و صفات اکتسابی داشته باشد. ارتباطش با اطراف بیشتر می‌شود، تفاوت‌های کم و زیاد تدریجی در الگوی شخصیت وی پدید میاید و صفات جدید ای استحصال می نماید. هر چه سن معدود خیس باشد، تاثیر کارداران محیطی در ذهن پا برجاتر و استوارتر میباشد.

تاسی طفل از خوی پدر و مادر
خانواده مطلوب ترین بستر برای پیدایش رفتارهای مذهبی میباشد. از‌آنجا‌که تربیت مذهبی نوباوه دارنده سیر منطقی و منظمی میباشد، به رعایت تناسب در میان مفاهیم آموختنی به بچه و سنّ وی، در اسلام توجّه خاصی شد‌ه‌است. آنچه به بچه درخصوص آموزه‌های فقاهتی ارائه می گردد و وی حافظه می‌گیرد، صرفا از روش تکرار، تبعیت و شناخت میباشد و با فراتر رفتن سنّ وی تعقّل و تفکّر مکان تاسی صرف را میگیرد. سفارش شد‌ه‌است در سه سالگی به بچه واژه‌ی: «لا اله الا الله» را خاطر دهید، در چهار سالگی «محمّد فرستاده اللّه صلّی الله علیه و آله» و در پنج سالگی روی اورا به قبله متوجّه نمائید تا با مقدّمات نماز آشنا خواهد شد. اما زور بچه به یادگیری مفاهیم و انجام مذهبی بسیار خطا میباشد؛ چرا‌که با روحیه‌ی بشاش و بازی گوش وی در تعارض میباشد و گاه سبب به سرخوردگی، لج بازی و بی رغبتی نسبت به مسائل مذهبی می‌گردد، بلکه می بایست نسبت بدین فرمان، به طور کاملً ظریفانه عکس العمل کرد.
درین سنین، نوباوه به نوع رفتارها و کوشش پدر و مادر در وضعیت‌های متعدد توجّه ویژه دارااست و به طور غیر بدون واسطه آنها‌را میاموزد. سازه بر این، عکس العمل اشخاص خانواده نسبت به مسائل مذهبی بر وی تأثیر عمیقی میگذارد و موضوع‌ی رغبت یا این که طرد مذهبی در وی مهیا میاید. ایفا عبادت‌ها در حضور فرزند، او‌را تشنه‌ی هم رنگی با آن‌ها می نماید. در‌صورتی‌که پدر و مادر و بلندمرتبه ترها در شکل عشق و علاقه مندی و ملازمت بچه در این باره، پاداشی برای تشویق وی در حیث بگیرند، طفل را برای تکرار فعالیت لایق اش مشتاق خیس میسازند. تشویق و تقویت خلق مثبت خردسالان، باعث تکوین عادت‌های باارزش در آن ها می‌گردد. هنگامی می بایست طفل را تشویق کرد که اخلاق و رفتار نیکو ای از وی راز بزند که ولی، قادر است به طور کلامی، غیرکلامی، دنیوی و معنوی، بی واسطه یا این که غیر بی واسطه باشد».[٢]
سازه بر این یادگیری و تربیت نوباوه تا قبل از سنّ بلوغ از مسلّماتی میباشد که قابل شک و انواع نمی‌باشد. لذا این تفکّر که فراگیری معارف فقهی تا قبل از سنّ بلوغ ضرورتی ندارد، یک ایده‌ی تماماً خطا میباشد و خانواده‌هایی که‌این نحوه تفکّر را دارا‌هستند، معمولاً در تربیت شرعی فرزندان خویش مبتلا نقص‌ میگردند. کودکی که تا سنّ بلوغ رابطه و عشق و علاقه ای با عفاف و عفاف و حجاب نداشته و در فعالیت نیز از پدر و مادر خویش خوی سزاوار ای در‌این ارتباط ندیده و نیاموخته میباشد، حتماً با ورود به سنّ تکلیف، به یکباره مسئله‌ی تایید تکالیف فقهی و اخلاقی زیرا رعایت محرم و نامحرم و عفاف و ... را نخواهد داشت. تجارب نیز بارها و بارها این مقاله را اثبات کرده است.

تمرین عفاف و حجاب و عفاف و حجاب
خردسالان خلال این که عفّت ورزیِ پدر و مادر مثل رعایت محرم و نامحرم و پوشش مطلوب و عفاف و حجاب بدون نقص را در فعالیت از وی مشاهده نموده و به صورت غیر بدون واسطه از آنان آموزش میبینند، از سوی دیگر نیز می بایست به‌تدریج و به آرامی با این معارف به صورت بی واسطه آشنا گردیده و با تشویق و ترغیب والدین، هر چه به سنّ بلوغ مجاورت میشوند، به صورت تمرینی و ملایم، ایفا این تکالیف را تجارب نمایند. دراین‌صورت محال میباشد فرزند به هنگام بلوغ، نسبت به تکالیفی زیرا رعایت عفاف و حجاب و محرم و نامحرم، اظهار بیگانگی و بی میلی نماید. در واقع همت درست و زیبای خویش پدر و مادر در عوض عفاف و حجاب، به همدم فراگیری و تمرین‌های مطلوب با سنّ طفل، به ضمیمه‌ی تشویق و ملاطفت‌های به موقعِ والدین، در وجود نوباوه ساخت شوق و اشتیاق به اجرا تکالیف الهی می نماید و در بیشتر موردها این کودک ها میباشند که حتّی قبل از دعوت پدر و مادر، به استقبال سنّ بلوغ و تکالیف الهی می‌روند. یعنی خرسند از وصال به سنّ تکلیف، با شوق و اشتیاق نماز میخوانند، روزه می‌گیرند، عفاف و محرم و نامحرم را با آشنایی و با افتخار رعایت می نمایند و در قبال مذمّت سایرافراد به خیر و خوبی از آن پناه می کنند.
امروز در‌صورتی‌که شاهد ناهنجاری‌های متعددی در سطح جامعه هستیم و از شکایت‌های والدینی می شنویم که از بی اعتنایی فرزندان خویش نسبت به فرائض شرعی شکوه می نمایند، این در اولِ فرمان نشانه از سوء کردار و مدیریّت نادرست خانواده‌ها در تربیت فرزندانشان داراست و در مرحله‌ی پس از غفلت و تقصیر نهادها و ارگان‌های متعدد مردمی و حکومتی حکایت می نماید.

نقش مساجد، هیئات و دیگر سازمانهای مردمی در تقویت فرهنگ وتمدن عفاف و حجاب و حجاب
مساجد، هیئات و ارگانهای فرهنگی مردمی می‌توانند در تقویت تمدن عفاف و حجاب و عفاف و حجاب نقش بسزایی داشته باشند.شماره تلفن مسجد قبا مشهد آن چه در اولِ فرمان ضروری و اساسی میباشد، آن میباشد که مساجد و هیئات و ارگان های فرهنگی این چنینی، از رفتارهای تند و غیر اخلاقی به شدّت دوری نمایند. قرآن مهربان در باره‌ی خلق و خوی نبی آفریدگار صلّی الله علیه و آله با سایرافراد و نحوه‌ی تبلیغی آن بزرگوار می‌فرماید: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِك ...». به (بركت) عفو الهى، در قبال آنها [عموم‏] قابل انعطاف (و کریم) شدى! و در حالتی‌که خشن و سنگدل بودى، از فضا تو پراكنده مى ‏شدند.[٣] سازه به شواهد تاریخی و روایی، بیشترین ایمان آورندگان به پیامبر پروردگار صلّی الله علیه و آله به جهت اخلاق و رفتار خوشگل و متعالی و بی سابقه آن بزرگوار به آن حضرت ایمان آوردند. سازه بر این بر رهروان و محبّان آن بزرگوار موردنیاز میباشد تا در خلق و خوی و خلق و خوی خویش به وی اقتدا کنند.
به همین جهت در مرحله‌ی در آغاز بایستی مساجد، هیئات و بقیه نهاد های مذهبی و مردمی به زیور کردار محمّدی صلّی الله علیه و آله تروتمیز باشندرزرو مسجد قبا مشهد تا سیل مراجعه‌ی عموم را نظاره گر شوند. تحت عنوان مثال در شرایطی‌که در مساجد از امام جماعت گرفته تا هیئت امناء و نمازگزاران موازین اخلاقی را به صورت سزاوار رعایت نمایند و عموم دار و جوان گرا باشند، مطلقاً عموم متعددی مبنی بر فطرت خداجو و کردار گرایی که خدای متعال در وجودشان قرار داده میباشد، جذب مساجد میشوند. در‌این‌حالت‌ میباشد که مسجد تحت عنوان یک کدام از مهمترین سنگرهای فرهنگی در جامعه‌ی اسلامی موظّف میباشد در راستای ارتقای معرفتی و رفتاری نمازگزاران بکوشد. برای مثال‌ی این معارف و رفتارهای فقهی، مورد‌ی عفاف و حجاب و حجاب میباشد.
دعوت از اساتید و سخنرانانی که راجع به عفاف و عفاف و حجاب مالک تألیف و استیناف و عمل فرهنگی میباشند، از ضروریّات تقویت این فریضه در بین اشخاص جامعه میباشد. آدرس مسجد قبا مشهد معرّفی کتاب‌های مطلوب درین زمینه و برگزاری مسابقات کبیر با جوایز جذّاب، تشویق نمازگزارانی که در رعایت عفاف و حجاب اراده راسخی دارا هستند مخصوصاً قشر نوباوه و جوان، معرّفی و پرداختن به معاش الگوهای عفاف و حجاب و کارها دیگر، مثلا‌ی فعّالیّت‌هایی میباشد که مسجد می‌تواند در راستای تقویت تمدن عفاف و عفاف و حجاب اعمال دهد. آن چه اساسی میباشد این میباشد که فعالیت علمی و فرهنگی راجع‌به عفاف و حجاب نباید کوتاه مدّت و زود گذر باشد، بلکه می بایست استمرار داشته باشد و با سپری شد فرصت از روش شغل های نو و آپ تو دیت برای تربیت نسل‌های نو استفاده نمود.

نقش مبلّغان آئین در تقویت تمدن عفاف و حجاب و حجاب
آغاز می بایست این مقاله را پر‌نور کنیم که خواسته از مبلّغان آئین دراین جا فقط قشر شیخّت وجود ندارد، مسجد قبا مشهد بلکه هر شخص و یا این که گروهی که در عرصه‌ی عمل فرهنگی و فقهی، مالک تریبون میباشد و اقتدار ذکر دارااست و بین قشرها متعدد جامعه دارنده نفوذ حرف میباشد، به نوعی مبلّغ آیین محسوب گردیده و از این جهت توشه مسئولیّتی را به دوش خود میکشد. تبلیغ یک کدام از اموری میباشد که در تمایل به عفاف و حجاب تأثیر بسزایی دارااست. مبلّغان کارها شرعی و فرهنگی برای تبیین و نهادینه کردن عفاف و حجاب و عفاف و حجاب باید خویش را به ابزارهای موردنیاز دراین مورد مجهّز نمایند. اول و مهمترین این ابزارها بالا بردن سطح علم و مفروضات نسبت به مقوله‌ی عفاف و حجاب میباشد و ابزار اصلیّ آتی، برخورداری از توانگری لایق در ذکر محتوا و برقرار کردن رابطه درست و دوستانه با استفاده کننده میباشد.
سخنرانان و مدّاحان و کلیه‌ی کسانی که با نفوذ کلامشان عموم را در مسیر تعمیق معارف کمک می‌رسانند، بایستی مورد‌ی رواج عفاف و عفّت را تحت عنوان یک کدام از حق تقدم‌های تبلیغی خویش قرار دهند و در‌این راستا با استعمال‌ی درست از مبانی معرفتی، هنری و رمانتیک، در بین قیمت‌ها و الگوهای فقهی با مسائل روز به ویژه عفاف و حجاب رابطه برقرار کنند. برای مثال سخنران و یا این که مدّاحی که در ایّام فاطمیّه سرگرم تبیین مناقب، سیره و تفصیل حالا و مصائب حضرت زهرا درود الله علیها میباشد، می‌تواند قضیه اهتمام حضرت صدّگریبان علیها السّلام نسبت به مقوله‌ی عفاف و حجاب و عفاف و حجاب را به صورت مطلوب و مؤثّری به مخاطبان یاد آوری نماید.[٤]

مسجد رفتن به تفصیل ذیل است:

1- رفتن به مسجد با وضعیت آرامش و متانت .

2-در وقت بيرون رفتن از خانه به قصد مسجد بگويد: بسم اللّه الذى خلقنى فهو يهدين والذى هو يطعمنى و يسقين و اذا مرضت فهو يشفين والذى يميتنى ثم يحيين والذى اءطمع ان يغفرلى خطيئتى يوم الدين رب هب لى حكما و اءلحقنى بالصالحين واجعل لى لسان صدق فى الاخرين واجعلنى من ورثة جنة النعيم واغفر لاءبى به نام خدايى كه مرا آفريد، پس من‌را راهنمايى كرد و به من خوراك بخشید و به من آب نوشاند و چون بيمار شدم ، شفايم بخشيد؛ آن كه منرا بميراند و آنگاه زنده ام كند و آن كه طمع دارم تا گناهانم را در روز جزا بيامرزد. پروردگارا! مقامى به من ببخش و مرا به نيكان برسان و براى من لهجه راستگويى در پسينيان مقرر كن ! منرا از وارثان فردوس پر از نعمت قرار بده و پدرم را بيامرز!

3-هنگام داخل شدن در مسجد ته كفش و چيزهايى كه همدم دارد، مثل عصا و... را نگاه كند تا نجاستى به آن نباشد.

-4هنگام داخل شدن در مسجد، اول پاى راست را بگذارد.

5-هنگام داخل شدن در مسجد بگويد: بسم اللّه و بالله و من اللّه و الى اللّه و خير الاسماء كلها لله توكلت على اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله اللهم صل على محمد و آل محمد وافتح لى اءبواب رحمتك و توبتك و اءغلق عنى اءبواب معصيتك واجعلنى من زوارك و عمار مساجدك و ممن يناجيك فى الليل و النهار و من الذين هم فى صلواتهم خاشعون و ادحرعنى الشيطان الرجيم و جنود ابليس اءجمعين به نام خدا، مسجد قبا مشهد به ذات معبود، از پروردگار و به سوى معبود و بهترين نام ها تمامی از آن خداست . توكل مى كنم بر معبود جنبش و نيرويى نيست ، مگر به وسيله معبود. خدايا! بر محمد و آل محمد عفو و بخشش بفرست و درهاى عفووبخشش و توبه ات را بر من بگشا و درهاى گناه را بر من ببند و مرا از زائرانت و آبادكنندگان مسجدهايت و از كسانى كه تو‌را در شب و روز راز مى گويند آدرس مسجد قبا مشهد و از كسانى كه در نمازشان خاشع اند،رزرو مسجد قبا مشهد قرار بده و از من شيطان رجيم و لشكر ابليس را جميعا بران !

6- قبل از نشستن در مسجد، نماز تحيت (كه دست کم دو ركعت است ) بخواند؛ شماره تلفن مسجد قبا مشهد به قصد تحيت و احترام مسجد. البته در شرایطی که نماز واجب يا مستحب ديگرى هم خوانده شود كافى می باشد ؛حتى اگر چنددفعه هم داخل مسجد گردد، مستحب می باشد كه در هر دفعه نماز تحيت بخواند، در شرایطی که چه فاصله دفعات با يكديگر خيلى كم باشد.

7- مستحب هست كسى كه به مسجد مى رود لباس پاكيزه و قيمتى بپوشد و خود را خوش رایحه نمايد.

8- موقع بيرون آمدن از مسجد، اول پاى چپ را بيرون بگذارد.

9- عالی هست نمازگزار از کلیه زودتر وارد مسجد گردد و ديرتر از همگی خارج گردد.

10- تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن.

11- مستحب می باشد كه زن در خانه اش نماز بخواند و فضيلتش بيشتر از نماز در مسجد می باشد ، مگر اين كه خود را كاملا از نامحرم حفظ كند كه در اين صورت بهتر هست در مسجد نماز بخواند.

12- ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه رو به خرابى باشد، مستحب هست .

- 13 مستحب هست كه مسجد را بى سقف بسازند يا لااقل قسمتى از آن را بى سقف بسازند.

14- مستحب می‌باشد كه وضوخانه و مستراح در بيرون مسجد باشد.

15- ساختن مناره براى اذان اعلام کردن مستحب می باشد (البته در كنار ديوار مسجد و متصل به آن ، نه در اواسط مسجد).

16- مستحب می‌باشد كه مناره بلندتر از ديوار مسجد (پشت بام مسجد) ساخته نشود، بلكه مساوى با آن باشد.

17- زياد به مسجد رفتن و رفتن به مسجدى كه نمازگزار ندارد، مستحب است .

18- غذا نخوردن ، مشورت نكردن ، همسايه نشدن ، زن نگرفتن و زن ندادن به كسى كه در مسجد حاضر نمى شود از مستحبات هست.

عزت از ان خداست و هرکس طالب عزت میباشد بایستی ان را نزد معبود بجوید (اینجانب کان یرید العزه فلله العزه جمیعا) مسجد قبا مشهد در قران مهربان خطاب به فرستاده خویش میفرماید که: (و لن ترضی‌ عنک الیهود و لا النصاری حتی‌ تتبع ملتهم؛ یهود و نصاری‌ هیچ وقت از تو خشنود نخواهند شد تا وقتیکه از انان تقلید کنی) آدرس مسجد قبا مشهد بدین ترتیب چنانچه که رسول ذلت پیروی از انان را بپذیرد تا ان‌ها از وی خشنود می گردند و توطیه نکنند؛ البته در پی ایه معبود به فرستاده امر میدهد که بگوید: (ان هدی الله هو الهدی‌)به صورت قاطع و با عزت تک تک کلام انان را رد نماید.

اصولا نفوذناپذیری از صفات قران میباشد، هرگونه بطلان، لاف، رزرو مسجد قبا مشهد تحریف، تغییر تحول و ناکامی در ان راه و روش ندارد. از این‌رو در امر صفت قران درین کتاب می خوانیم (انه لکتاب عزیز * لا یاتیه الباطل اینجانب در میان یدیه و لا اینجانب خلفه؛این کتاب نفوذناپذیر [و مالک عزت] میباشد هیچ باطلی چه از پیش رو یا این که از پشت رمز به ان رویکرد نمی‌یابد...)

سیره‌ی امام حسین-علیه‌السلام- نیز بر مبنای همین حبل متین الهی بود و لحظه‌ای شماره تلفن مسجد قبا مشهد بدن به ذلت و رمز به خواری نداد و سطر سطر قیام وی نشانگر عزت‌مداری و پایداری بر منش هدایت الهی بود.

امام-علیه‌السلام- در روز عاشورا در مقابل سپاه معاند فریاد بر اورد که: (اگاه باشید که زنازاده پسر زنازاده (ابن زیاد) من را فی مابین دو چیز مخیر ساخته یا این که خنجر کشیده اماده پیکار نحس و یا این که جامه ذلت بپوشم و با یزید بیعت نمایم البته ذلت از ما بسیار بدور میباشد.

1- امام راستگو علیه السلام: معاویه به حسن بن على علیه السلام نوشت: تو و حسین و یاران على، نزد ما بیایید.

قیس بن سعد بن عُبادۀ انصارى هم با آن‌ها، روانه شد و به شام وارد شدند مسجد قبا مشهد و معاویه، اجازۀ ورود به وی اعطا کرد و سخنرانانى هم براى [تقابل با] آنها، مهیا نمود.

معاویه ذکر کرد: اى حسن! بلند شو و بیعت کن.

پس برخاست و بیعت کرد. آن‌گاه به آدرس مسجد قبا مشهد حسین علیه السلام خاطرنشان کرد: بلند شو و بیعت کن.

پس برخاست و بیعت کرد. آن‌گاه به قیس اظهار کرد: اى قیس! بلند شو و بیعت کن.

قیس به حسین علیه السلام نگریست و چشم به راهِ دستور وی شد.

حسین علیه السلام فرمود: «اى قیس! وی (یعنى حسن علیه السلام)، رزرو مسجد قبا مشهد امامِ اینجانب میباشد».[10]

2- زیرا حسن بن على علیه السلام در سپری شد،شماره تلفن مسجد قبا مشهد شیعه ها در عراق به حرکت در آمدند و براى خلع معاویه و بیعت با حسین علیه السلام به وی طومار نوشتند. وی، خوددارى ورزید و یادآور شد که دربین وی و معاویه، پیمانى میباشد که شکستن آن، جایز وجود ندارد تا آن که مدّتش سپرى خواهد شد، و زیرا معاویه مُرد، در آن بازنگرى مى‌نماید.[11]

گفته‌اند که زیرا معاویة بن ابى‌سفیان، از عموم براى یزید بیعت گرفت، حسین بن على بن ابى طالب علیه السلام از کسانى بود که با وی بیعت نکرد. کوفیان به وی طومار مى‌نوشتند و در دوران خلافت معاویه، او‌را به خارج داخل شدن به سوى خویش، فرا مى‌خواندند؛ ولى وی به همۀ آنان پاسخ رد مى‌بخشید.

گروهى از کوفیان به نزد محمّد بن حنفیّه آمدند و از وی خواستند که وى با آن ها، قیام نماید؛ امّا وی هم خوددارى کرد و نزد حسین علیه السلام آمد و او‌را از سفارش آنها، باخبر کرد. حسین علیه السلام فرمود: «این عموم مى‌خواهند با [پیش پرت کردن] ما [نان] بخورند و خون مارا در معرضِ ریخته شدن بگذارند».[12]

3- امام درستگو علیه السلام: نبی آفریدگار صلى الله علیه و آله به على علیه السلام به تنهایى وصیّت کرد و على علیه السلام به حسن علیه السلام و حسین علیه السلام هر دو، وصیّت کرد و حسن علیه السلام، پیشواى حسین علیه السلام بود.

مردى روز عرفه بر حسن علیه السلام وارد شد، در حالى که وی، خوراک مى‌خورد و حسین علیه السلام روزه بود. پس از درگذشت حسن علیه السلام، روز عرفه بر حسین علیه السلام وارد شد، در حالى که وی طعام مى‌خورد و على بن الحسین (زین العابدین) علیه السلام روزه داشت.

آن مرد به حسین علیه السلام خاطرنشان کرد: بر حسن علیه السلام وارد شدم، در حالى که طعام مى‌خورد و تو روزه بودى و آن گاه، بر تو وارداتی‌ام و روزه نیستى‌؟!

شخصیت امام می بایست پایین در دست گرفتن ظریف او قرار گیرد، و از مجاورت هم از باطن و هم از بیرون این در اختیار گرفتن بر وی جاری ساختن شود، تا آنکه به تدریج رویه برای نابود ساختن او به راه‌های مخصوصی هموار گردد. برای مثال همانطور که گفتیم یکی‌از علت های مامون در ازدواج دخترش این بود مسجد قبا مشهد که در معاش داخلی امام مراقبی را بگمارد که هم گزینه اعتقاد و باور وی باشد و هم جلب متکی بودن بنماید.

چشمداشت مامون از به دست آدرس مسجد قبا مشهد آوردن بیعت برای ولایتعهدی امام رضا(ع) امان هدفهایی بود که به اجمال ذیلا ذکر می‌گردد:

اولیه مقصود:
شم ایمنی از خطری که اورا از سوی شخصیت امام رضا(ع) ترساندن میکرد. شخصیتی کم که نوشته های علمیش در شرق و غرب نفوذ فراوان داشت رزرو مسجد قبا مشهد و نزد خاص و عام - به اعتراف مامون - از تمامی محبوبتر بود. در شکل ولیعهدی، وی دیگر نمی توانست عموم را به کودتا یا این که هر سیرتکامل تکان دیگری بر ضد حکومت، دعوت نماید.

غرض دوم:
شخصیت امام می بایست زیر در دست گرفتن ظریف او قرار گیرد، و از مجاورت هم از باطن و هم از بیرون این در دست گرفتن بر وی اجرا خواهد شد، تا آنکه به‌تدریج راه و روش برای نابود ساختن او به طرق مخصوصی هموار گردد. برای مثال همانطور که گفتیم یکی‌از علت های مامون در وصلت دخترش این بود شماره تلفن مسجد قبا مشهد که در معاش داخلی امام مراقبی را بگمارد که هم گزینه باور وی باشد و هم جلب اتکا بنماید.

افزون بر این، چشمهای دیگری نیز از سوی مامون برای حفظ امام رضا گماشته گردیده بودند که مجموع حرکات و ایفا او را گزارش می کردند. یکی آن ها «هشام بن ابراهیم راشدی » بود که از نزدیکان امام به شمار رفته، کارهایش همگی به دست او اجرا می گرفت. البته زمانی که امام را به مرو بردند، هشام با ذوالرئاستین و مامون تماس گرفت و حالت ویژه خویش را به آن‌ها عرضه کرد. مامون نیز او‌را بعنوان پاسبان امام قرار بخشید. از آن پس صرفا کسی می توانست امام را ملاقات نماید که هشام می خواست. در فیض، دوستان امام کمتر به وی دسترسی پیدا می کردند. . . » (1)

مقصود سوم:
مامون می خواست امام چنان به وی قربت پیدا نماید که براحتی بتواند اورا از معاش اجتماعی محروم ساخته، عموم را از وی به دور بگرداند. تا آن ها ذیل اثر نیروی شخصیت امام، دانش، حکمت و درایتش قرار نگیرند.

از این مهمتر آنکه مامون می خواست امام را از شیعه‌ها و دوستانش نیز مستقل سازد تا با انقطاع ارتباط شان با وی به پراکندگی افتند و دیگر نتوانند دستورهای امام را اخذ کنند.

امام رضا (ع) در مجموع سال های امامت خویش نسبت به باخبر سازی عموم بی سر و صدا نکرده و تا آنجا که توان و قابلیت داراست مسجد قبا مشهد در بیداری همگانی نسبت به حالت سیاسی دوران همت می نماید. به این ترتیب، ادعای مأمون در اظهار دوستی با بستگان نبی (ص) حتی با سماجت بر تایید ولایت عهدی از سوی امام (ع) نیز در جلب تودۀ عموم تأثیر چندانی ندارد.

یک کدام از اقدامات امام رضا (ع) دراین باره، نگهداری آدرس مسجد قبا مشهد نظام سیاسی جامعه مبتنی بر اصول اسلام و سیرۀ نبوی میباشد؛ لذا با همین مقصود، شرط تلاوت نماز عید فطر را شغل به سنت فرستاده الله (ص) قرار میدهد (عطاردی قوچانی، 1388، ج1، ص104).

این موضع گیری بدان معناست که نحوه مأمون در کارها سیاسی و حکومت داری، به بر خلاف سیره و شیوه فرستاده (ص) میباشد. رزرو مسجد قبا مشهد به نحوی که حتی‌در کارها بسیار سادۀ مذهبی و عبادی نیز این‌شیوه کنار نهاده گردیده و فقط ظاهری از آیین ما‌نده میباشد. به‌این سیرتکامل، مأمون که میکوشد با سود گیری از طریق های گوناگون به نظام سلطنتی خویش مشروعیت بخشد، با مشکلاتی روبرو می‌شود.

یک کدام از دیگر از استراتژی های آن حضرت (ع) در زمینۀ بیداری ذهن ها همگانی، شماره تلفن مسجد قبا مشهد تبیین و ثبت حقانیت اهل بیت (علیهم السلام) میباشد که در هر مجلس و محفلی از آن خاطر می نماید. سخن ها کامل امام رضا (ع) در مورد گفت و گو امامت، مثال ای از همت آن حضرت (ص) درین خصوص میباشد. احادیث مرتبط با علامت های امامان (علیهم السلام)، صفات، فضل و ادب یا این که رتبۀ آن‌ها، مبنا سخنان آن حضرت (ع) میباشد (صدوق، 1373، ج1، صص 438458). تحت عنوان مثال، در روایتی از عبدالعزیز بن مسلم اورده شده که آن حضرت (ع) بعد از ورود به مسجد جامع مرو و مشاهدۀ اختلاف عموم درباره ی مباحث امامت، به بیان سخن پرداخته، بعداز بیان آیاتی از قرآن درین باب، علاوه بر تعریف امام، نقش وی در حیات مادی و اخروی آدم را تبیین می نماید (کلینی، 1362، ج1، صص199 و 198؛ حرانی، 1417ق، ص321). کلینی این حدیث را از ابو محمّد قاسم بن العلاء و وی از قاسم بن مسلم و وی از برادرش بنده العزیز بن مسلم از حضرت رضا (ع) اینگونه نقل نموده است:

«در طی علی بن موسی الرضا (ع) در مرو بودیم، از شروع ورود روز آدینه در مسجد جامع آن شهر گرد آمده بودیم و عموم دربارۀ امامت و اختلافات زیاد عموم در آن گزینه، مشاجره و گفتمان می کردند، اینجانب نزد آقا و سرورم حضرت رضا (ع) رفتم و مشاجره های عموم را به پهنا وی رساندم. حضرت تبسّمی کرده، فرمودند: «ای مخلوق العزیز! عموم اطلاعی ندارند، از آئین خویش به نیرنگ منحرف گردیده اند، آفریدگار بزرگ و گران قدر فرستاده (ص) خویش را قبض روح نکرد، مگر بعداز این که آئین را برای وی بدون نقص گردانید و قرآن را که ذکر همگی چیز در آن میباشد، بر وی نازل فرمود،

یکی‌از خصوصیت های بارز امامان معصوم(ع) دوراندیشی آن ها به علم ها متعدد مسجد قبا مشهد و اسرار نهان و آشکار دنیا هستی به طور دانش لدنی و خدادادی میباشد. به عبارت دیگر آنها دریای دانش و سرچشمه اسرار الهی می‌باشند که تشنگان علم ها و معارف از زلال آن سیراب میگردند.

در لابه لای خبر ها و روایات زیادی که از ائمه معصومین(ع) قصه گردیده‌است به احادیثی آدرس مسجد قبا مشهد بر میخوریم که به شناخت آنها به بعضی لهجه ها اشاره داراست.

روضه خوان صدوق به گزارش اباصلت میگوید: امام رضا(ع) با هر دسته و ملّتی که مواجه می‌شد رزرو مسجد قبا مشهد به لهجه آنها کلام می اعلام‌کرد! به خداوند قسم وی از خویش آن‌ها به زبانشان داناتر بود و از خودشان فصیح خیس حرف میکرد.

روزی به وی گفتم: ای پسر فرستاده معبود! اینجانب از شناخت شماره تلفن مسجد قبا مشهد شما بدین کلیه لهجه های گوناگون درشگفتم، چه گونه ممکن میباشد یک بشر بدین کلیه گویش رایج و ملّت های متعدد شناخت بی نقص داشته باشد. آن حضرت در جواب فرمودند: ای ابا صلت! اینجانب حجّت خدا بر همه عموم هستم و پروردگار کسی را حجت خویش بر عموم عالم قرار نمی دهد مگر این که به گویش کلیه آن ها شناخت بدون نقص داشته باشد.(15)

گشوده ماجرا شد‌ه‌است که «جاثلیق» به امام رضا(ع) اعلام‌کرد: ای فرزند پیامبر پروردگار! در این مکان مرد سندی نصرانی می باشد که به لهجه سندی احتجاج و کلام پردازی می نماید. امام فرمودند: او‌را نزد اینجانب آورید. او‌را به حضور آن حضرت آوردند. امام رضا(ع) با وی به لهجه سندی صحبت گفتند، آن‌گاه با وی به مباحثه پرداختند.

امام رضا(ع) فرمودند: به لهجه سندی پروردگار را به یگانگی خاطر کرد. بعد از آن درباره عیسی و مریم با وی حرف گفتند و پیوسته مرحله به مرحله او‌را از حالی به حالا دیگر می بردند تا این که به لهجه سندی اظهار کرد: اشهد ان لا اله الّا اللّه و انّ محمّداً نبی اللّه. سپس کمربندش را بالا پیروزی و زنّار را که به تحت اواسط کمربند داشت، آشکار کرد و اذعان کرد: ای فرزند فرستاده معبود! این زنّار را شما با دست خویش جدا نمائید. علی بن موسی الرضا(ع) کاردی خواستند و آن را جدا کردند. سپس به «محمد بن فضل و ادب هاشمی» فرمودند: این مرد سندی را به حمّام ببر و پاکش ساز و بر وی لباس بپوشان وی و خانواده اش را به مدینه ببر.(16)